Nvidia và thương vụ 20 tỷ USD cho Groq: Cuộc chiến vì tương lai ngành AI Inference đã mở màn

Thương vụ được cấu trúc phức tạp dưới dạng “thỏa thuận cấp phép” 20 tỷ USD giữa Nvidia và Groq không đơn thuần là một giao dịch mua bán, mà là một nước cờ chiến lược tinh vi, định hình lại cục diện cạnh tranh trong cuộc đua chip AI toàn cầu. Động thái này cho thấy Nvidia đang chủ động bảo vệ đế chế của mình trước sự trỗi dậy mạnh mẽ của các đối thủ, đặc biệt là Google với công nghệ TPU, bằng cách trực tiếp “thâu tóm” bộ não đằng sau đối thủ cạnh tranh.

Bối cảnh và cấu trúc thương vụ

Ngay trước giờ đóng cửa thị trường vào ngày 24/12/2025, Nvidia đã công bố thương vụ lớn nhất trong lịch sử hình thành và phát triển của mình. Họ đồng ý chi khoảng 20 tỷ USD bằng tiền mặt để tiếp quản startup chip AI Groq. Tuy nhiên, để né tránh những rào cản pháp lý và phản ứng chống độc quyền tiềm tàng, thương vụ được công bố chính thức dưới hình thức một “thỏa thuận cấp phép không độc quyền” đối với công nghệ inference của Groq.

Theo thông báo từ Groq và các báo cáo từ CNBC, Bloomberg, Reuters và The New York Times, thực chất của thỏa thuận vượt xa một hợp đồng cấp phép thông thường. Alex Davis, CEO của công ty đầu tư mạo hiểm Disruptive – đơn vị dẫn đầu vòng gọi vốn gần đây nhất của Groq – tiết lộ với CNBC rằng Nvidia sẽ nhận được tất cả tài sản của Groq, ngoại trừ mảng kinh doanh điện toán đám mây non trẻ GroqCloud.

Điều khoản then chốt là đội ngũ lãnh đạo cốt lõi của Groq, bao gồm Người sáng lập kiêm CEO Jonathan Ross – cựu lãnh đạo chip tại Google, người đã góp phần khởi động dự án Tensor Processing Unit (TPU) – và Chủ tịch Sunny Madra, sẽ gia nhập Nvidia.

Trong một tuyên bố, Groq cho biết những nhân vật chủ chốt này sẽ tham gia Nvidia để “giúp thúc đẩy và mở rộng công nghệ được cấp phép”. Trên thực tế, điều này đồng nghĩa với việc Nvidia đã tiếp quản trí tuệ công nghệ (IP) và bộ não kỹ thuật quan trọng nhất của Groq. Phần còn lại của công ty, bao gồm dịch vụ GroqCloud, sẽ tiếp tục hoạt động “độc lập” dưới sự điều hành của tân CEO Simon Edwards, cựu Giám đốc tài chính của Groq.

Trong một email nội bộ được CNBC tiếp cận, chính CEO Jensen Huang của Nvidia cũng nhấn mạnh: “Trong khi chúng tôi đang bổ sung những nhân viên tài năng vào đội ngũ của mình và cấp phép sở hữu trí tuệ của Groq, chúng tôi không mua lại Groq như một công ty”. Cấu trúc phức tạp này là một động thái có chủ đích nhằm giảm thiểu rủi ro từ các cơ quan quản lý chống độc quyền, vốn đang ngày càng để mắt đến ảnh hưởng thị trường khổng lồ của Nvidia.

Lý do chiến lược của Nvidia

Động cơ sâu xa đằng sau việc Nvidia sẵn sàng chi một số tiền khổng lồ 20 tỷ USD không chỉ nằm ở công nghệ phần cứng, mà còn ở cuộc chạy đua nước rút để giành lấy thị trường AI inference – giai đoạn triển khai và chạy các mô hình AI đã được huấn luyện.

Trong những tháng gần đây, Google đã tạo ra bước đột phá mạnh mẽ với nền tảng AI Gemini và thế hệ chip TPU mới, được đồn đại với tên mã Ironwood. TPU, vốn được thiết kế đặc biệt cho các tác vụ AI, đang trở thành một lựa chọn hấp dẫn và hiệu quả thay thế cho kiến trúc GPU truyền thống của Nvidia trong lĩnh vực inference.

Groq, với kiến trúc LPU (Language Processing Unit) của mình, cũng tập trung vào lĩnh vực này và được đánh giá cao về khả năng xử lý ngôn ngữ tốc độ cao với độ trễ cực thấp.

Việc Nvidia “chiêu mộ” Jonathan Ross – kiến trúc sư then chốt đằng sau cả TPU của Google và LPU của Groq – được xem như một nước đi trực tiếp nhằm thu hẹp khoảng cách công nghệ. Thay vì mất nhiều năm để tự phát triển một kiến trúc tensor chuyên sâu từ đầu, Nvidia chọn cách mua lại toàn bộ tri thức và kinh nghiệm chiến lược đó.

Trong email của mình, Jensen Huang giải thích lý do: “Chúng tôi dự định tích hợp bộ xử lý độ trễ thấp của Groq vào kiến trúc nhà máy AI của NVIDIA, mở rộng nền tảng để phục vụ một loạt tác vụ suy luận AI và khối lượng công việc thời gian thực rộng hơn nữa”.

Động thái này là một minh chứng cho sự linh hoạt chiến lược của Nvidia, khi họ sẵn sàng bổ sung công nghệ mới để củng cố vị thế trong bối cảnh các gã khổng lồ công nghệ như Google, Microsoft, Amazon và Meta đều đang phát triển chip AI tự chủ.

Tác động tài chính và phản ứng của thị trường

Về mặt tài chính, đây là một thương vụ khổng lồ đối với cả hai bên. Đối với Groq, đây là một kết quả ngoạn mục. Chỉ ba tháng trước đó, vào tháng 9/2025, startup này mới huy động thành công 750 triệu USD trong một vòng tài trợ với định giá 6,9 tỷ USD, với sự tham gia của các quỹ lớn như BlackRock, Neuberger Berman, Samsung và Cisco.

Với thương vụ 20 tỷ USD, các nhà đầu tư sớm, đặc biệt là Disruptive, đã đầu tư hơn nửa tỷ USD vào Groq từ năm 2016, sẽ thu về lợi nhuận gấp khoảng ba lần chỉ trong vòng ba tháng – một tỷ suất lợi nhuận chưa từng có trong lĩnh vực đầu tư mạo hiểm.

Điều đáng chú ý là Groq đặt mục tiêu doanh thu năm 2025 là 500 triệu USD, nghĩa là Nvidia đã chi trả với hệ số giá/doanh thu (P/S) lên tới 40 lần cho doanh thu mục tiêu đó, một mức định giá cực kỳ cao phản ánh giá trị chiến lược hơn là giá trị tài chính thuần túy.

Về phía Nvidia, đây là thương vụ thâu tóm lớn gấp đôi so với kỷ lục trước đó – vụ mua lại công ty chip Mellanox với giá gần 7 tỷ USD vào năm 2019. Tuy nhiên, với khoản tiền mặt và các khoản đầu tư ngắn hạn lên tới 60,6 tỷ USD tính đến cuối tháng 10/2025, tăng vọt từ 13,3 tỷ USD vào đầu năm 2023, Nvidia hoàn toàn có đủ nguồn lực để thực hiện thương vụ này.

Đây chỉ là một phần trong chuỗi đầu tư chiến lược của họ vào hệ sinh thái AI. Trước đó, vào tháng 9/2025, Nvidia đã công bố kế hoạch đầu tư lên tới 100 tỷ USD vào OpenAI và đầu tư 5 tỷ USD vào Intel, cho thấy tham vọng kiểm soát toàn bộ chuỗi giá trị AI từ phần cứng, hạ tầng điện toán đến các mô hình cốt lõi.

Cổ phiếu của Nvidia đã có những biến động đáng kể sau thông báo này. Giới đầu tư và phân tích đang chờ đợi phản ứng chính thức từ Google – đối thủ đã bị mất đi lợi thế trí tuệ quan trọng – cũng như đánh giá từ các cơ quan quản lý chống độc quyền. Dù được cấu trúc khéo léo, bản chất của thương vụ vẫn có thể khiến nó trở thành tâm điểm điều tra, đặc biệt trong bối cảnh áp lực chống độc quyền ngày càng gia tăng với các tập đoàn công nghệ lớn.

Viễn cảnh và tác động dài hạn đến ngành công nghiệp chip AI

Thương vụ Nvidia-Groq đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong cuộc đua chip AI. Nó cho thấy giai đoạn cạnh tranh đã bước sang một chương mới: không chỉ đơn thuần là cải tiến phần cứng, mà còn là cuộc chiến giành lấy nhân tài và trí tuệ công nghệ cốt lõi. Việc Nvidia sẵn sàng trả giá cao để có được đội ngũ của Groq, thay vì chỉ mua lại bằng sáng chế, đã minh chứng cho điều này.

Trong ngắn hạn, thương vụ giúp Nvidia nhanh chóng bổ sung năng lực inference chuyên sâu, củng cố nền tảng “AI factory” toàn diện của họ và tạo ra rào cản cạnh tranh cao hơn.

Tuy nhiên, nó cũng có thể thúc đẩy các đối thủ khác, như Google hoặc Amazon, đẩy mạnh việc phát triển chip tự chủ hoặc tìm cách thâu tóm các startup chip AI còn lại, dẫn đến một làn sóng hợp nhất trong ngành. Hơn nữa, thương vụ này đặt ra câu hỏi về tương lai của các startup công nghệ độc lập trong lĩnh vực này: liệu họ có còn không gian để phát triển và cạnh tranh, hay cuối cùng sẽ trở thành mục tiêu mua lại cho các gã khổng lồ?

Cuối cùng, mặc dù được ngụy trang dưới lớp vỏ pháp lý của một hợp đồng cấp phép, thương vụ 20 tỷ USD này thực chất là một cuộc mua bán trí tuệ và tương lai. Nó không chỉ định hình lại bản đồ cạnh tranh chip AI mà còn báo hiệu một kỷ nguyên mới, nơi cuộc chiến giành lấy bộ não con người sẽ quyết định tốc độ và hướng đi của toàn bộ ngành công nghiệp trí tuệ nhân tạo.