BOJ hé lộ ý kiến nội bộ: Tín hiệu mạnh mẽ về các đợt tăng lãi suất thêm trong 2026

Thị trường tài chính châu Á chao đảo với cơn “sốt lạm phát dai dẳng”, Ngân hàng Nhật Bản (BOJ) đang đối mặt áp lực chưa từng có để tiếp tục tăng lãi suất thêm nữa trong năm 2026.

Bản tóm tắt ý kiến nội bộ từ cuộc họp chính sách tháng 12, vừa được công bố sáng ngày 29/12/2025, đã hé lộ một cuộc tranh luận sôi nổi trong Hội đồng chính sách của BOJ. Đằng sau quyết định lịch sử nâng lãi suất lên 0.75% – mức cao nhất trong 30 năm – là sự đồng thuận mạnh mẽ rằng hành trình bình thường hóa chính sách tiền tệ chỉ vừa mới bắt đầu.

Tài liệu này phác họa bức tranh về một Ngân hàng Trung ương quyết tâm đối mặt với áp lực lạm phát dai dẳng và đồng yên yếu, sẵn sàng thực hiện các bước thắt chặt tiếp theo để bảo vệ nền kinh tế.

Quyết định lịch sử tháng 12 chỉ là “Bước khởi đầu”

Cuộc họp chính sách tiền tệ ngày 18-19/12/2025 của BOJ đã kết thúc với một quyết định gây chấn động thị trường toàn cầu: nâng lãi suất chính sách thêm 0.25 điểm phần trăm, đưa từ 0.5% lên 0.75%. Đây không chỉ là mức cao nhất kể từ giữa thập niên 1990, mà còn là bước đi quan trọng tiếp theo trong lộ trình thoát khỏi chính sách tiền tệ siêu nới lỏng kéo dài hàng thập kỷ.

Tuy nhiên, điều khiến các nhà phân trị và nhà đầu tư chú ý hơn cả là bản tóm tắt ý kiến nội bộ được công bố vào sáng nay 29/12. Tài liệu này tiết lộ rằng quyết định tăng lãi suất vừa qua chỉ là một phần của một chiến lược lớn hơn.

Nhiều thành viên Hội đồng chính sách đã thẳng thắn bày tỏ quan điểm rằng cần tiếp tục tăng lãi suất trong tương lai gần. Một ý kiến nhấn mạnh rằng vẫn còn một khoảng cách đáng kể so với mức lãi suất được coi là “trung lập” – tức mức lãi suất vừa đủ để không kích thích cũng không kìm hãm nền kinh tế. Ý kiến này đề xuất BOJ nên điều chỉnh chính sách “với khoảng cách vài tháng trong tâm trí cho thời gian tới”.

Đây là một tín hiệu rõ ràng cho thấy BOJ đang lên kế hoạch cho một chuỗi các động thái tăng lãi suất tiếp theo.

Ba động lực chính thúc đẩy tư duy thắt chặt của BOJ

Sự chuyển hướng mạnh mẽ này không phải là ngẫu nhiên. Nó được thúc đẩy bởi ba yếu tố then chốt, được phản ánh rõ nét trong các thảo luận nội bộ.

Đầu tiên và quan trọng nhất là sự hình thành của một vòng xoáy tăng lương – tăng giá bền vững. Các thành viên BOJ nhận định lạm phát cơ bản (underlying CPI inflation) vẫn đang tăng lên một cách vừa phải, trong khi các doanh nghiệp tiếp tục chuyển chi phí lương cao hơn sang giá bán.

Điểm sáng nhất là triển vọng về tiền lương. Một thành viên dự báo mức tăng lương năm 2026 tại các doanh nghiệp lớn có công đoàn sẽ “ít nhất là xấp xỉ mức của năm nay”, được hỗ trợ bởi lợi nhuận doanh nghiệp vững vàng và tình trạng thiếu lao động tiếp diễn.

Thậm chí, một mốc quan trọng đã được đặt ra: nếu có thể xác nhận vào mùa xuân tới rằng tốc độ tăng trưởng tiền lương đạt mức phù hợp với mục tiêu ổn định giá cả trong năm thứ ba liên tiếp, thì có thể đánh giá rằng xu hướng lạm phát cơ bản đã thực sự chạm mức 2% bền vững.

Yếu tố thứ hai, không kém phần cấp bách, là áp lực từ đồng yên yếu. Nhiều ý kiến trong cuộc họp thống nhất rằng lãi suất chính sách của Nhật Bản hiện vẫn quá thấp so với tỷ lệ lạm phát. Chính sự chênh lệch này là một trong những nguyên nhân cốt lõi khiến đồng yên suy yếu kéo dài, từ đó đẩy giá nhập khẩu lên cao và gây thêm sức ép cho giá cả trong nước.

Một quan điểm chỉ rõ mối liên hệ nhân quả này: “Việc nâng lãi suất chính sách kịp thời có thể kiềm chế áp lực lạm phát trong tương lai và dẫn đến việc kìm hãm lãi suất dài hạn”. Điều này cho thấy BOJ đang xem việc ổn định tỷ giá như một công cụ quan trọng để quản lý lạm phát.

Thứ ba, một yếu tố thuận lợi hiếm có là sự phối hợp chặt chẽ và đồng thuận từ phía chính phủ. Điều đáng chú ý là đại diện từ Bộ Tài chính và Văn phòng Nội các tham dự cuộc họp đều không phản đối quyết định tăng lãi suất. Họ kỳ vọng BOJ sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với chính phủ để đạt mục tiêu ổn định giá cả một cách bền vững.

Nội các của Thủ tướng Sanae Takaichi cam kết xây dựng “nền kinh tế Nhật Bản mạnh mẽ” thông qua các gói biện pháp kinh tế toàn diện. Sự đồng thuận chính trị này là một yếu tố then chốt, tạo điều kiện thuận lợi cho hành trình bình thường hóa chính sách đầy khó khăn phía trước mà không gây ra những căng thẳng bất thường giữa chính sách tiền tệ và tài khóa.

Bối cảnh kinh tế vững chắc

Các quyết định chính sách này không diễn ra trong chân không, mà dựa trên một bối cảnh kinh tế trong nước được đánh giá là tương đối vững chắc. Các thành viên BOJ nhận định nền kinh tế Nhật Bản đang phục hồi vừa phải. Mặc dù có thể tạm thời chậm lại do ảnh hưởng từ chính sách thương mại của các quốc gia khác, tăng trưởng dự kiến sẽ tăng tốc khi kinh tế toàn cầu trở lại quỹ đạo ổn định.

Khảo sát Tankan mới nhất cho thấy tâm lý kinh doanh không hề yếu, ngay cả ở các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong ngành ô tô – một lĩnh vực nhạy cảm. Hơn nữa, các doanh nghiệp đang đẩy mạnh đầu tư vào tiết kiệm lao động để đối phó với tình trạng thiếu hụt nhân lực, một xu hướng không chỉ giải quyết vấn đề cấp bách mà còn góp phần nâng cao năng suất và tăng trưởng dài hạn.

Các biện pháp kích thích tài khóa quy mô lớn của chính phủ cũng được kỳ vọng sẽ hỗ trợ tăng trưởng kinh tế trong một đến hai năm tới.

Thách thức và lộ trình “Từng bước thận trọng”

Dù có sự đồng thuận về hướng đi, BOJ vẫn ý thức rõ về những rủi ro và thách thức. Đại diện Văn phòng Nội các đã cảnh báo về sự cần thiết phải thận trọng theo dõi tác động của lãi suất cao hơn đến đầu tư cố định kinh doanh và lợi nhuận doanh nghiệp. Đây là một lời nhắc nhở quan trọng về việc đảm bảo rằng quá trình thắt chặt tiền tệ không làm suy yếu động lực tăng trưởng vốn đang được xây dựng.

Quan trọng hơn, mục tiêu cuối cùng của hành trình thắt chặt – mức “lãi suất trung lập” – vẫn là một ẩn số khó nắm bắt. Nhiều thành viên thừa nhận sự khó khăn trong việc xác định chính xác mức lãi suất này. Một ý kiến đề xuất BOJ nên linh hoạt, không nên cứng nhắc nhắm vào một mức lãi suất trung lập cụ thể nào, đặc biệt khi môi trường lãi suất toàn cầu cũng đang biến động và có thể chuyển từ xu hướng cắt giảm sang tăng trong năm tới.

Thay vì một lộ trình cố định, BOJ dường như đang chuẩn bị cho một hành trình tăng lãi suất từng bước, thận trọng và phụ thuộc hoàn toàn vào dữ liệu. Cách tiếp cận được đề cập là theo dõi sát sao tác động của mỗi lần tăng lãi suất lên nền kinh tế và thị trường tài chính thông qua các kênh truyền dẫn như hành vi cho vay của ngân hàng, quyết định đầu tư của doanh nghiệp và xu hướng tiết kiệm của hộ gia đình.

Trên cơ sở đó, Ngân hàng sẽ đưa ra quyết định phù hợp tại từng cuộc họp chính sách mà không có một lịch trình cố định từ trước.

Một chương mới đã mở ra

Tóm lại, quyết định tăng lãi suất lên 0.75% của BOJ vào giữa tháng 12 không phải là một hành động đơn lẻ, mà là tuyên bố mở đầu cho một chương mới trong chính sách tiền tệ của Nhật Bản. Bản tóm tắt ý kiến hôm nay đã xác nhận rõ ràng rằng xu hướng thắt chặt tiền tệ sẽ còn tiếp diễn trong năm 2026, với nhịp độ dự kiến là vài tháng một lần.

Áp lực từ lạm phát “dai dẳng”, đồng yên yếu và sự ủng hộ hiếm có từ chính phủ là những cơn gió thuận lợi thổi vào cánh buồm của BOJ. Tuy nhiên, hành trình thoát khỏi thời đại lãi suất siêu thấp kéo dài hàng thập kỷ vẫn đầy rẫy bất định. Mức lãi suất cuối cùng cần đạt được vẫn là một ẩn số, và tác động của từng bước đi lên nền kinh tế vẫn cần được giám sát chặt chẽ.

Đối với thị trường, thông điệp đã rõ: các nhà đầu tư cần chuẩn bị tinh thần cho một giai đoạn BOJ sẽ liên tục điều chỉnh chính sách, với từng bước đi được cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên diễn biến kinh tế trong nước và quốc tế. Sự phục hồi của đồng yên, diễn biến của lãi suất trái phiếu, và sức khỏe của khu vực doanh nghiệp Nhật Bản sẽ là những chỉ số then chốt để dự đoán nhịp độ của những đợt tăng lãi suất tiếp theo trong năm 2026.